Muzikale herinnering aan de Muur

Naar aanleiding van het dertigjarige jubileum van de val van de Muur schrijft Ewout van der Knaap een korte column.

Een van de belangrijkste Duitse songs over de Duitse deling is ‘Wir wollen doch einfach nur zusammen sein’ van Udo Lindenberg. Die verscheen in 1973 op de LP ‘Alles klar auf der Andrea Doria’. Het lied gaat over de ontmoeting tussen een jongen uit het westen en een meisje uit Oost-Berlijn. Ze worden verliefd, maar hij moet weer terug.  Ergens midden in de jaren tachtig, toen de Muur nog stond, gaf ik als leraar-in-opleiding een les over het lied. Ik tekende met bordkrijt een muur met prikkeldraad, aan weerszijden ervan een jongen en een meisje en boven de muur een hartje. Over de geschiedenis van de Duitse deling en bezoekregelingen vertelde ik die les. De tekst en muziek (van cassette) maakten wat los bij de leerlingen.
De song werd de rode draad van de musical ‘Hinterm Horizont’ die van 2011 tot 2016 in het Theater am Potsdamer Platz in Berlijn werd gespeeld. Samen met romancier Thomas Brussig, bekend van de roman Helden wie wir (1995), schreef Lindenberg een libretto over een Duitse East-Westside-story. In interviews fabuleerde Lindenberg over het autobiografische karakter en de musical ontroerde de bezoekers. Lindenberg had een cultstatus.
De populariteit van Lindenberg in de voormalige DDR kwam mede door ‘Sonderzug nach Pankow’, uitgebracht in 1983. Het liedje provoceerde de politieke leiding van de DDR. Aan het slot ervan klinkt een stationsomroeper die in het Russisch tegen ‘kameraad Erich’ (Honecker) zegt dat het Kremlin geen bezwaar heeft tegen een optreden van Lindenberg in de DDR. Dat impliceerde dat  de Sowjet-Unie de touwtjes in handen heeft. In 1983 mocht Lindenberg enkele songs spelen, op een festival in het Oost-Berlijnse Palast der Republik. Na de val van de Muur ging hij meteen op tournee door de DDR. Recent, op de dag van de Duitse eenheid, ontving ‘der Udo’ het Bundesverdienstkreuz.